Vluchteling Kortsjnoi leeft immers op gespannen voet met de Russische autoriteiten. En dat allemaal door Nederlandse vrienden.
Victor Kortsjnoi is op 14 november 1977 gearriveerd in Belgrado. Hij speelt daar de halve finale tegen Boris Spasski. De winnaar mag het opnemen tegen Anatoli Karpov. In de hoogtijdagen van het communisme staat er extra spanning op de wedstrijd. Vluchteling Kortsjnoi leeft immers op gespannen voet met de Russische autoriteiten. En dat allemaal door Nederlandse vrienden die de voormalige Rus hielpen vluchten in Nederland.
Kortsjnoi komt gehavend aan in Belgrado. In statenloze Rus, die als vluchteling in Zwitserland leeft, is een dag eerder aangereden door een militair voertuig, terwijl hij zelf in een taxi zat. De auto sloeg driemaal over de kop. De Rus blijkt redelijk ongedeerd. Hij heeft slechts een scheurtje in zijn hand.
Victor de verschrikkelijke, zoals zijn bijnaam luidt, kan daarom zijn zetten niet noteren. Eigenlijk is dat een doodzonde in het schaken, maar een secondant mag de zetten nu noteren.
Dissident met een Nederlands tintje
Kortsjnoj vlucht op 24 juli 1976 vanaf het Amsterdamse IBM schaaktoernooi. Het lijkt op een ontvoering, maar er zijn twee Nederlanders die de Rus helpen bij zijn vlucht.
Walter Mooij, een bebaarde bewoner uit Westzaan en Janco Cnossen, hoofd vreemdelingenzaken in Zaanstad. Mooij: 'Kortsjnoi baalde van het feit dat hij door de Russische autoriteiten steeds weer gepasseerd bij de buitenlandse toernooien. Hij vroeg me of hij bij me kon onderduiken. Dat kon en wilde ik niet weigeren.’
Ook Cnossen herrinnert zich het tumult nog goed: ‘We kregen bij de politie het bericht dat hij in Westzaan was ondergedoken. De Russen zochten hem en dat was best angstig. Je moet je wel even voorstellen dat we het over een heel andere tijd hebben dan nu. Kortsjnoi had in Rusland toentertijd dezelfde status als Johan Cruijff bij ons.
Kortsjnoi was het politieke systeem ontvlucht. Dat was ‘not done’ en zorgde dan ook voor veel commotie. Kortom, de Russen wilden hem terughalen. Eventueel met fysiek geweld. Zoiets is nu ondenkbaar, maar was toen de realiteit.’
Geen asiel
Cnossen is vanuit zijn werk goed bekend met de materie. Hij voert namens Kortsjnoi de besprekingen in Den Haag. Tot een definitief asiel kwam het echter niet. De Rus ontving een B-status. Dat gaf hem iets meer bewegingsvrijheid, maar politiek asiel was het niet. Vandaar dat Kortsjnoi uiteindelijk uitweek naar Zwitserland.
In Belgrado
Vanuit die achtergrond gaat Korstjnoi het duel aan met Spasski. In Belgrado zegt hij dat hij de overwinning op Spasski als een politieke taak beschouwt. Het zou een interessant duel worden in Belgrado.
Bron: Het Vrije Volk, De Stentor, Nationaal Archief
COMMENTS