Op vrijdag 18 januari 1963 wordt de twaalfde Elfstedentocht verreden. Het wordt de meest legendarische ooit. Een slagveld, zoals nog nimmer...
Op vrijdag 18 januari 1963 wordt de twaalfde Elfstedentocht verreden. Het wordt de meest legendarische ooit. Een slagveld, zoals nog nimmer vertoond. De temperatuur was bij de start -12 graden. Alle koude records werden die nacht gebroken.
De elfstedentocht die op 18 januari 1963 is verreden, behoort tot de canon van de vaderlandse geschiedenis. Voor wie het heeft meegemaakt, is de naam van winnaar Reinier Paping vanzelfsprekend met het jaar 1963 verbonden.
In Stavoren stapten duizenden mensen af. De trein naar Leeuwarden kon het aanbod van rijders niet verwerken. Er moesten extra bussen worden ingezet. De hospitalen langs de route lagen vol gewonde schaatsers en de EHBO maakte overal overuren.
Er gingen 9862 rijders van start. Slechts 127 zouden de eindstreep bereiken. Dat was een percentage van 1,3 procent. Reinier Paping uit Dedemsvaart maakte zich onsterfelijk door als eerste over de finish te komen met een voorsprong van 22 minuten op Jan Uitham uit Noorderhogebrug.
De tocht op 18 januari 1963 bij strenge vorst en met veel scheuren in het ijs was uniek in vele opzichten. Hij ging de geschiedenis in als de meest barre van alle tochten.
Aankomst van Reinier Paping
Eindelijk kwam Reinier Paping uit het poollandschap te voorschijn, om iets over halfdrie, op die ijskoude, memorabele 18 januari 1963. Ruim negen uur was hij al onderweg, eindeloos ploeterend over ijs dat meer leek op schuurpapier, ijs ook dat onder de sneeuw nauwelijks meer zichtbaar was. Strijdend, vechtend en worstelend tegen een meedogenloze noordooster.
Na Bolsward had Paping zijn drie medekoplopers in de steek gelaten. Reinier had definitief afscheid genomen van Uitham, Jeen van den Berg en Anton Verhoeven.
Hel van het noorden
Tot Franeker had hij nog steun van de talrijke toeschouwers gehad, maar daarna was hij in de 'hel van het noorden' vrijwel geen mens meer tegengekomen. Tot hij opeens door het van een toeschouwer geleend zonnebrilletje, dat hem zo goed tegen sneeuwblindheid beschermd had, een bruggetje zag opduiken met wat mensen eromheen. Bartlehiem!
Op een vrijwel ondergesneeuwd ANWB-bord was de plaatsnaam nog net leesbaar. Onder de rook van Leeuwarden begon hier de Dokkumer Ee, die venijnige aftakking, die sluipmoordenaar van vijftien kilometer die elke elfstedenrijder op en neer moest om ook de meest afgelegen Friese stad aan te doen.
Ook Paping moest, net zoals iedere elfstedenrijder, de verleiding weerstaan om rechts te gaan - rechts, waar voorbij Oudkerk de finish lonkte. Links, links, links, was alles wat Paping nog kon denken. Opeens stapte er uit de sneeuw een lange man met een mallotig mutsje op hem af, hield hem een microfoon voor, en vroeg: 'Reinier, hoe gaat het?'
Bartlehiem
Pas toen hij zijn jas aantrok bedacht tv-verslaggever Arie Kleijwegt, die de hem onbekende post Bartlehiem toegewezen had gekregen, dat een muts op deze barbaars koude dag wel van pas zou komen.
In de haast vond hij niets anders dan het veel te kleine mutsje van zoon Martijn. Ondanks de kou bleek de journalistieke reflex van Kleijwegt nog intact. Meelopend met de uitgeputte Paping schoof hij de koploper een microfoon onder de neus en vroeg hem hoe het ermee ging. Voor de hooguit 100.000 tv-kijkers die van de uitzending getuige waren, verwoei het antwoord in de sneeuw.
Bij de achtervolgers raakte Van den Berg sneeuwblind en kwam uitsluitend met hulp van Uitham als derde over de streep. Verhoeven was eveneens sneeuwblind en waggelde als aangeschoten wild over de Dokkumer Ee om uiteindelijk als een wrak over de finish op de Grote Wielen te komen.
Kroonprinses Beatrix had in de EHBO-tent met het moeder koningin Juliana winnaar Paping gefeliciteerd. Hij werd daar met infrarood lampen weer een beetje ontdooit en de prinses had herhaaldelijk geroepen: "Oh, mijnheer Paping, ik heb zo'n bewondering voor u!"
De held van de dag werd door zijn echtgenote Joke opgehaald en samen gingen zij naar Dedemsvaart, waar ze door de plaatselijke fanfare werden opgewacht. In het holst van de nacht bereikten ze het zomerhuisje (!), waar ze na hun huwelijk in verband met de woningnood hun intrek hadden genomen. De waterleiding, de bak met water voor de hand en de aardappels zaten in de pan op het butagasstelletje van de nieuwe Nederlandse voksheld waren allemaal vastgevroren.
Toen de pers de volgende ochtend het onderkomen, diep in de bossen bij Ommen had gevonden was Reinier niet thuis. Hij had tegen Joke gezegd: "Ik ga even het bos in voor een loopje. De spieren zijn nog wat stram."
Reinier Paping (18 februari 1931, Dedemsvaart) is bekend geworden als de winnaar van de Elfstedentocht van 1963. Paping reed in deze barre tocht weg uit de kopgroep (Jeen van den Berg, Anton Verhoeven en Jan Uitham), en legde meer dan de helft van de tocht alleen af. Tien uur en 59 minuten na de start finishte Paping, na 22 minuten gevolgd door de nummer twee: Jan Uitham. Met zijn overwinning verdiende Paping twee jaarkaarten voor de ijsbaan in Deventer en een zilveren sigarettendoos. Een onbekende had hem na zijn overwinning nog een tientje gegeven. Volgend op zijn prestatie werkte Paping mee aan een reclamecampagne voor een ontbijtproduct (Brinta), waar hij ook nog eens 500 gulden (ca. 227 Euro), een aansteker en een föhn mee verdiende. Paping begon na zijn overwinning een sportzaak in Zwolle.
Pas toen hij zijn jas aantrok bedacht tv-verslaggever Arie Kleijwegt, die de hem onbekende post Bartlehiem toegewezen had gekregen, dat een muts op deze barbaars koude dag wel van pas zou komen.
In de haast vond hij niets anders dan het veel te kleine mutsje van zoon Martijn. Ondanks de kou bleek de journalistieke reflex van Kleijwegt nog intact. Meelopend met de uitgeputte Paping schoof hij de koploper een microfoon onder de neus en vroeg hem hoe het ermee ging. Voor de hooguit 100.000 tv-kijkers die van de uitzending getuige waren, verwoei het antwoord in de sneeuw.
Bij de achtervolgers raakte Van den Berg sneeuwblind en kwam uitsluitend met hulp van Uitham als derde over de streep. Verhoeven was eveneens sneeuwblind en waggelde als aangeschoten wild over de Dokkumer Ee om uiteindelijk als een wrak over de finish op de Grote Wielen te komen.
Kroonprinses Beatrix had in de EHBO-tent met het moeder koningin Juliana winnaar Paping gefeliciteerd. Hij werd daar met infrarood lampen weer een beetje ontdooit en de prinses had herhaaldelijk geroepen: "Oh, mijnheer Paping, ik heb zo'n bewondering voor u!"
De held van de dag werd door zijn echtgenote Joke opgehaald en samen gingen zij naar Dedemsvaart, waar ze door de plaatselijke fanfare werden opgewacht. In het holst van de nacht bereikten ze het zomerhuisje (!), waar ze na hun huwelijk in verband met de woningnood hun intrek hadden genomen. De waterleiding, de bak met water voor de hand en de aardappels zaten in de pan op het butagasstelletje van de nieuwe Nederlandse voksheld waren allemaal vastgevroren.
Toen de pers de volgende ochtend het onderkomen, diep in de bossen bij Ommen had gevonden was Reinier niet thuis. Hij had tegen Joke gezegd: "Ik ga even het bos in voor een loopje. De spieren zijn nog wat stram."
Reinier Paping (18 februari 1931, Dedemsvaart) is bekend geworden als de winnaar van de Elfstedentocht van 1963. Paping reed in deze barre tocht weg uit de kopgroep (Jeen van den Berg, Anton Verhoeven en Jan Uitham), en legde meer dan de helft van de tocht alleen af. Tien uur en 59 minuten na de start finishte Paping, na 22 minuten gevolgd door de nummer twee: Jan Uitham. Met zijn overwinning verdiende Paping twee jaarkaarten voor de ijsbaan in Deventer en een zilveren sigarettendoos. Een onbekende had hem na zijn overwinning nog een tientje gegeven. Volgend op zijn prestatie werkte Paping mee aan een reclamecampagne voor een ontbijtproduct (Brinta), waar hij ook nog eens 500 gulden (ca. 227 Euro), een aansteker en een föhn mee verdiende. Paping begon na zijn overwinning een sportzaak in Zwolle.
Bron: Natuurijsschaatsen.nl, de Loodsboot, Wikipedia
COMMENTS